-Emirdağ’ın Düşman İşgalinden Kurtuluşunun 102.Yıldönümü kutlu olsun.-
Emirdağ halkı; 1919-1922 yılları arasında yaşanan Milli Mücadele’ye canı ve malıyla katkı ve destek sağlamıştır. Kuva-yı Milliye’in teşkili, Müdafaa-yı Hukuk ve Redd-i İlhak Cemiyetlerinin kurulması, asayişin sağlanması, iç isyanların bastırılması, Tekalif- i Milliye’ye katkı verilmesi, gönüllü birliklerin oluşturulması, Milli Ordu’ya katılım gibi pek çok hareketin içinde yer alınmıştır.
Emirdağ, ilk fetih günlerinden zamanımıza gelinceye kadar uluların nefesi ve şehitlerin kan damlasıyla vatanlaşan bir yöredir. Yörede bulunan kırk civarındaki yatır, üç şehitlik ve bölücü terörle mücadelede verilen şehit mezarlarıyla Türkiye’nin güzide bir köşesidir.
Emirdağ kökenli şehitlerimiz; Çanakkale, 1.Dünya Harbi, İstiklal Savaşı, Şark Kafkas Cephesi, Yemen, Filistin, Irak, Arabistan, Hadide, Bezm-i Âlem Vapuru, Balkan, Romanya, Galiçya, Batı Cephesi, Kıbrıs, Kore ve eşkıya takibinde verilmiş olup esamesi bellidir. 1900-1974 yılları arasında Emirdağlı 518 şehit, İstiklal Madalyalı 404 gazimiz Genelkurmay arşiv bilgilerinden tespit edilmiştir. (1)
İstiklal Savaşı’nda Emirdağlı 173 şehit, 300 de madalyalı gazimiz bulunmaktadır. (2)
Hâkimiyet alanımıza girmiş her yerdeki şehitliklerimizde Emirdağlı kahramanların kabirlerine rastlamak mümkündür. Onların adları ve andları vefalı torunlara emanet edilen kutsal birer mirastır. Çünkü bütün dünya coğrafyasının içinde kavrulmuş, toprak olmuş evlatları vardır Aziziye’nin. Bu büyük yangının içinde parçalanmış bir yürektir Aziziye…(3)
Emirdağ ve çevre köyleri Millî Mücadele’de önemli bir yere sahip olmuştu. Eskişehir, Emirdağ, Bolvadin, Çay, Akşehir güzergâhında kilit yerde bulunması, halkının kahramanlığı, içerisinden çıkarmış olduğu Karakeçili Millî Kuvvetleri, Bayatlı Arif Bey’in Millî Mücadele’deki yeri ve kahramanlığı önemli rol oynamıştı. Millî Mücadele Dönemi’nde Emirdağ, diğer yörelerimizde olduğu gibi bir hayat tarzı yaşamaktaydı. Tarım ve hayvancılık Türk halkının başlıca geçim kaynakları arasında bulunmaktaydı. Yörede “ellik gavuru” olarak nitelendirilen gayr-i müslim nüfus daha çok ticaret ve sanatkârlıkla meşgul olmakta idi. O dönemde Emirdağ merkezde 1.870, toplamda 39.952 nüfus mevcuttu. 200 Rum, 150 Ermeni nüfus Emirdağ merkezde yaşamakta Türk halkıyla iyi ilişkiler içerisinde hayatlarını idame ettirmekteydiler. (4)
Milli mücadele döneminin önemli kavramlarından olan Kuva-yı Milliye birlikleri bulundukları bölgelerin kaderlerinin belirlenmesinde etkili güç olmuştur. Tarih sayfalarında yeteri kadar söz edilmeyen Bayatlı Arif Bey birlik içerisinde yer alarak, Orta Anadolu bölgesinde Kuvâ-yi Milliye hareketine destek vermiş ve yakın çevrede ortaya çıkan isyanları bastırılmasında etkin rol oynamıştır. Bayatlı Arif Bey’in bu süreçte gerçekleştirdiği önemli çalışmasından biriside çevresinde bulunan milis güçleri kendi komutası altında birleştirmesi ve Karakeçili Milli Alayını kurup milli mücadele için önemli bir destek kuvveti oluşturmasıdır. (5)
"Satılan malların yanı sıra, pazara gelen pazarcıların çeşitliliği ile de ünlü", "havaliye göre daha uyanık" insanların yaşadığı kendine has bir kültüre sahip Türkmen diyarı Emirdağ karakteristik bir yerleşim mıntıkasıdır. Yıllardan beri süren savaşlar yöre insanını "yavan yer, yamalı giyer, yayan yürür" durumda bırakmıştır. Anadolu Türklüğünün "fakir ama onurlu" insanları arasında yer almışlardır. Ülkenin kentleşme çizgisi doğrultusunda "kendi iç dinamikleriyle yavaş" gelişim gösteren yerleşim birimlerinden uzaklara gidenler, memleketini unutmamıştır.
Havali, çocukların hafızalarında bile silinmez izler bırakacak şekilde "Türk ve Yunan ordularının harekat sahası içine girmiştir." Milli Mücadele'deki yerine dair bir dizi çalışmalar gerçekleştirilmiş ise de yeni akademik değerlendirmeler faydalı olacaktır. (6)
Emirdağ halkı; vatanı, milleti, hürriyet ve bağımsızlığı için ateşten gömleği giymiş ve bunların korunmasını namus borcu bilmiştir.
(1) Fikret FIÇICI, Emirdağ Şehitleri Esk. 2016
(2) SELEK, a.g.e s.126
(3) Muammer KOCABAŞ, İşgal ve Direniş Kocabaş, Muammer; İşgal ve Direniş (Emirdağ 1919-1921), Prestij Reklam Matbaacılık, İst.
(4) Ahmet ALTINTAŞ, Kuva-yı Milliye’nin Emirdağ’daki Faaliyetleri, Milli Mücadele’de Emirdağ, Haz. Ahmet URFALI, Eskişehir 2017, s. 146.
(5) Arş. Gör. Damla ERTOY, Milli Mücadele Döneminde Emirdağ, AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi Cilt: 8 Sayı : 25 Sayfa: 177 - 187 Aralık 2020
(6) Turan AKKOYUN, Emirdağ Havalisinde Bağımsızlık Mücadelesi, Tarih Okulu Dergisi (TOD) Journal of History School (JOHS) Şubat 2019 February 2019 Yıl 12, Sayı XXXVIII, ss.580-610. Year 12,
